De familiegebeurtenis

Ik ben opgegroeid in Vaassen, in een Nederlands Hervormd gezin, als tweede in een gezin van vier kinderen. Bij ons thuis heerste de moraal om vooral niet te erg boven het maaiveld uit te steken. Mijn ouders vonden het erg wanneer wij als kinderen stappen zetten, die groter waren dan dat zij zelf konden overzien. Toen ik na mijn HAVO koos voor werken in de psychiatrie, vonden ze dat een slecht idee. Waarom kon het niet ‘gewoon’ de A-verpleging worden?

Eigenwaarde

Ik deed de in-service opleiding bij de St. Josephstichting in Apeldoorn, wat later De Wellen en nu GGNet heet. Toen ik eenmaal in de psychiatrie werkte volgde ik de Sociale Academie in Enschede. Het studeren en werken deed mijn zelfvertrouwen goed, tot dan toe had ik niet zo’n hoge eigenwaarde. Ik ontdekte mijn talenten, die door mijn ouders niet gestimuleerd werden. Na mijn opleiding werd ik aangenomen bij de Venne , een expertisecentrum op het gebied van persoonlijkheidsproblematiek. Na zes jaar vertrok ik naar Veluweland, het huidige Centrum voor Psychotherapie (CvP), onderdeel van Pro Persona. Ik werkte daar lange tijd als sociotherapeut. 

De wereld op zijn kop

In 2007 kondigde ik aan weg te gaan bij het CvP, omdat ik zelf een coachingspraktijk wilde oprichten. Ik had de opleiding Transactionele Analyse afgerond en wilde graag als ZZP-er verder. Maar het plotselinge overlijden van mijn man Jan heeft de wereld op zijn kop gezet. Ik belandde in de ziektewet. Starten van een eigen praktijk was op dat moment geen optie meer. Na een ziektewetperiode mocht ik terugkomen bij het CvP. Niet lang daarna werd ik benaderd voor een leidinggevende functie in Ede.

Jeannette Witteveen werkt als teamleider op de afdeling Volwassenen van Pro Persona in Ede, binnen het zorgprogramma Persoonlijkheidsstoornissen. Ze vertelt over haar leven en werk aan de hand van van te voren vastgestelde thema’s. 

Door Hanneke Sizoo

Jan had met een compagnon een eigen onderneming in interieurbouw en -advies. Hij deed zowel het ontwerp als de uitvoering en maakte de meest prachtige dingen. In de periode dat ik bezig was met mijn eigen bedrijf investeerde hij in een groot project. Kort daarna sloeg de crisis toe. Jan kreeg het er Spaans benauwd van. Hij had veel geld geleend en de opdrachten namen af. Ook zat het einde van mijn contract er aan te komen. Jan werd somber, voelde zich schuldig over de situatie waarin hij was beland en piekerde bovendien over zijn ouders, die kort daarvoor beiden overleden waren. Een cocktail aan ingrediënten. De somberheid nam ernstige vormen aan, waarvoor hij in eerste instantie geen hulp wilde. Uiteindelijk belandden we toch bij de huisarts, die hem doorverwees naar een psychiater. We maakten afspraken over zijn werk en de arts schreef antidepressiva voor. Iedereen die die medicijnen kent, weet dat er na tien dagen een einde aan de passiviteit komt, er is weer actie mogelijk. Voor Jan pakte dat verkeerd uit; hij koos ervoor zijn leven te beëindigen. 

Door de bliksem getroffen

Wat er die dag gebeurde weet ik nog van minuut tot minuut. Tijdens het inruimen van de afwasmachine werd ik als door de bliksem getroffen: ineens wist ik dat het helemaal fout was met Jan en ben ik hem gaan zoeken. Het heeft me verbaasd hoe goed ik kon handelen, hoe helder ik was. Ik heb me lange tijd vreselijk slecht gevoeld. Ik was obsessief met Jan bezig. De situatie analyseren, alles langslopen en nagaan, mezelf afvragend waar het was misgegaan. Nu weet ik: Er waren veel stressoren in zijn leven. Hij heeft kei- en keihard gewerkt. Jonge kinderen, ouders die overlijden. Schuldgevoel en falen. De financiën waren de genadeklap. 

Vertrouwen

Twee maanden na Jans dood bleef mijn auto achter een verkeersdrempel hangen. De mensen in de auto achter mij stapten uit, begonnen te schelden en een van hen wilde mijn portier opentrekken. Toen dacht ik: Nu ga ik doordraaien. Een split second voelde ik een enorme moordlust. 'Even boodschappen doen’ dreigde in een drama uit te lopen. Gelukkig heb ik dat daarna nooit meer gevoeld.

Overeind blijven

De zorg voor mijn kinderen en de opvang van heel goede vrienden hebben ervoor gezorgd dat ik overeind bleef. Gelukkig heb ik het vermogen mijzelf te uiten. Het is wat dat betreft een zegen dat we van de nieuwe tijd zijn. Ik heb in die periode ontzettend veel gepraat en ben ook wel eens ten einde raad geweest, omdat ik me niet tegen de situatie opgewassen voelde. Uiteindelijk heb ik ervaren dat ik sterk ben. Met de kinderen is het goed gegaan, dat geeft vertrouwen. 

Er is een leven voor en een leven na de dood van Jan. Tot dan toe leefde ik makkelijk. Ik had niet zoveel schokkends meegemaakt, vond ik. Toch heeft het me in de kern niet erg veranderd. Ik ben niet cynischer geworden over het leven of de liefde. Hoewel het erg goed gaat met mijn kinderen voel ik wel zorg om ze. Hun vader heeft een naar voorbeeld gegeven: Hoe het niet moet wanneer het leven te zwaar is. 

Het boek

Het boek Bonita Avenue van Peter Buwalda deed me erg aan Jan denken. De hoofdpersoon is verbonden aan de Universiteit Twente en legt de lat erg hoog. Ook hij betaalt voor zijn veeleisendheid een hoge prijs. Zelf heb ik ook het trekje veeleisend te zijn. Mijn les is dat ik milder mag zijn. Naar mijzelf, maar ook naar anderen. Mijn lijfboek voor het werken in de psychiatrie is ‘Transactionele Analyse, het handboek’, van Stewart en Joines. TA is een stroming binnen de psychologie, ontwikkeld door Eric Berne. TA bezigt taal die voor ‘gewone mensen’ ook te begrijpen is. Het geeft een gereedschapskist om te analyseren. Het heeft mijn denken sterk beïnvloed. Het mooie van deze methode is dat als je alleen het topje van de ijsberg weet, je er toch al iets me kunt. 

De film

In de film Magnolia staat het thema vergeven centraal. Het eindigt met een exodus waarbij de kikkers uit de hemel vallen. Het gaat over hoe wij om gaan met menselijk falen, hoe wij daar op gefocust kunnen zijn. Zo erg, dat je denkt dat je er niet meer mag zijn. De oplossing is er niet, maar mildheid helpt een heel stuk. 

De leermeester

Anke Meerman, manager van het CvP heeft in verschillende fases en vormen veel voor mij betekend. Zij is iemand die echt met hart en ziel leiding geeft, warm en zakelijk. Ze stuurt duidelijk en stelt eisen, dat heb ik zelf in mijn rol als leidinggevende echt moeten leren. De methode van Kotter, zoals we die nu binnen Pro Persona gebruiken, heeft me geleerd hoe je mensen kunt betrekken en je kunt zorgen voor een breder draagvlak. Als leidinggevende hoef je daar niet de credits voor te hebben, medewerkers kunnen heel veel zelf. Daarom vind ik de rol van meewerkend voorvrouw zo prettig. Het is een mooie constructie, je blijft zelf ook met je voeten in de klei staan. 

Het succes

Het team waar ik zes jaar geleden leidinggevende van werd, was toen een beetje het sulletje van de klas, er was altijd wat. Nu is het een goedlopend zorgprogramma. Daar ben ik best trots op. Het team werkt goed samen, en dat is nodig, want onze doelgroep is zwaar. Mijn ambitie voor de toekomst is niet groots en meeslepend. Ik bemoei me graag met de inhoud van de zorg en vind het een uitdaging ons aanbod te verbeteren. Ik ben erg enthousiast over eHealth, dat kunnen we nog veel meer uitbuiten dan we nu doen.

De balans

Ik ben een enorme muziekliefhebber, vooral techno, house en dance spreken me aan. De elektronische muziek komt echt uit de jaren tachtig, toen vond ik het al geweldig. Met een clubje liefhebbers gaan we regelmatig dansen. Mijn outfit is dan klassiek ladylike, niet wanhopig jong natuurlijk! Ook ga ik naar festivals zoals Lowlands, Free Your Mind en North Sea Jazz. Mijn kinderen vinden het best cool dat hun moeder dit doet. Maar ik zorg er wel voor dat ik er niet ben als zij er ook zijn. Toch gaan we ook wel eens samen, laatst nog, naar Typhoon in Luxor. Ook sporten is mijn uitlaatklep. Spinning, hardlopen, yoga, wat het beste past op dat moment. Yoga beoefen ik graag omdat het je zowel krachtig als flexibel maakt, bovendien brengt yoga je lichaam en geest in balans. Het helpt mij onder meer om te ont-stressen en heeft de kwaliteit van mijn slaap fors verbeterd.